top of page

Նա միշտ ձգտել է դեպի էկզոտիկ երաժշտություն։


Շեփորահար, հարվածային գործիքներ նվագող, կոմպոզիտոր, գործիքավորող, պարուսույց, նվագախմբի ղեկավար՝ այս ամենը լիովին կարելի է վերագրել Ռոջեր (Գեորգի) Մոզյանին։ Լինելով հայ գաղթականների ընտանիքից՝ նա ծնվել է 1927 թվականի հունիսի 29-ին Նյու Յորքում, ամբողջ կյանքն ապրել այս քաղաքում և փորձել հեռու չգնալ նրանից։ Ռոջերը կրթություն է ստացել Նյու Յորքի համալսարանում և սկսել է շեփոր նվագել քաղաքի ջազային և լատինաամերիկյան խմբերում 1940-ականների վերջին: Այդ ժամանակ էլ նա սկսեց գրել իր ստեղծագործություններն ու մշակումները։ Նրա ստեղծագործություններից մեկը՝ «Asia Minor», ձայնագրվել է հանրահայտ երգիչ և խմբի ղեկավար Մաչիտոյի կողմից (Afro-Cuban ջազի և Cubop ոճի հիմնադիրներից մեկը) և դարձել է շատ հայտնի և կոմերցիոն առումով հաջողակ 1950 թվականին։ Հետագայում այս կոմպոզիցիան դարձավ ջազային ստանդարտ նույն մերձավորարևելյան ոճում, ինչպիսիք են «Գիշերը Թունիսում» և «Քարավանը»: Մոզյանը շարունակեց գրել և կատարել, ստեղծելով իր սեփական խումբը և կատարելով իր առաջին ձայնագրությունները Ռոջեր «Քինգ» Մոզյան անունով 1953 թվականին Նորման Գրանցի հիմնադրած Clef լեյբլում: Նրա նվագախումբը հայտնի դարձավ Նյու Յորքում և շրջակայքում, իսկ 1958 թվականին նա ձայնագրեց Just Mozian Along-ը Decca Records-ի համար: Հետագայում նա սկսեց ձայնագրվել MGM Records-ի համար։ Ընդհանուր առմամբ, նրա սկավառակագրությունը ներառում է իր նվագախմբի 7 մենահամերգային ալբոմ։

Նա աշխատել է հիմնականում լատինաամերիկյան ռիթմերով երաժշտության հետ՝ երբեմն նվագելով և ձայնագրելով հիմնական հեսքի սվինգ ստեղծագործությունները։ Բայց, ակնհայտորեն, արյունը ժամանակ առ ժամանակ իրեն զգացնել էր տալիս, և նա, հիշելով իր հայկական արմատները, զբաղվում էր արևելյան և միջինարևելյան երաժշտությամբ։ Այս բոլոր նորամուծությունները հիմնականում ուղղված էին ստերեոֆոնիկ ձայնագրությունների նոր շուկային, իսկ ավելի ուշ նա սկսեց օգտագործել իր մշակումների մեջ ռոքնռոլի ռիթմեր, իսկ ավելի ուշ՝ թվիսթի։

1950-ականների վերջին Ռոջեր Մոզյանը մի քանի տարով անհետացավ ձայնագրման բիզնեսից, քանի որ լատինական պարերի մոլուցքը խամրեց, բայց նորից հայտնվեց 1962 թվականին կուբայական պարային երաժշտության և ռոք-ն-ռոլի զարմանալի խառնուրդով, երբ Կոլումբիան ձայնագրեց և թողարկեց իր «El Twist» ալբոմը։



1951 թվականին Նյու Յորքի բժիշկ Մաթիսը Մոզյանի մոտ թոքային տուբերկուլյոզ ախտորոշեց։ Նա բուժվում էր դեղորայքով։ Հիվանդությունը որոշ ժամանակ նահանջեց, բայց 1962 թվականին այն նորից սրվեց։ Կորցնելով հավատը օրթոդոկսային բուժման նկատմամբ Մոզյանը հրաժարվեց դրանից՝ փոխարենը դիմելով քիրոպրակտոր՝ դոկտոր Քրիստոֆեր Ջան-Կուրսիոյին, ով սկսեց բուժել նրան բուսակերությամբ և ծոմ պահելով: Մոզյանը շարունակեց իր բուժումը Ֆլորիդայի կլինիկայում, որը ղեկավարում էր մեկ այլ քիրոպրակտոր՝ դոկտոր Բեռնարդ Էփշտեյնը: Մոտ վեց ամիս անց, երբ երաժշտի առողջական վիճակը կտրուկ վատացել էր, Մոզյանը հոսպիտալացվում է, և կրկին բուժվում է ավանդական բժշկական մեթոդներով՝ դեղերի օգնությամբ։ Բայց արդեն ուշ էր։ Մի քանի օր անց՝ 1963 թվականի մայիսի 16-ին, 35 տարեկան հասակում Մոզյանը մահանում է։ Խիրոպրակտիկ բժիշկներին մեղադրանք է առաջադրվել Մոզյանի ոչ միտումնավոր սպանության համար: Դատավարության ժամանակ երդվյալ ատենակալները եզրակացրեցին, որ մեղադրյալների կողմից երաժշտի նկատմամբ ցուցաբերված բուժումը ավելի շուտ արագացրել է տուբերկուլյոզի ընթացքը, այլ ոչ թե դանդաղեցրել: Մեղադրյալները դատապարտվել են.

Ռոջեր «Քինգ» Մոզյանը լատինաամերիկյան երաժշտության մեծ գրինգոներից էր։ Նա նվագել է ոճի բազմաթիվ լեգենդների հետ, այդ թվում՝ Պերես Պրադոյի, Մաչիտոյի և Տիտո Պուենտեի հետ, և իր մահից անմիջապես առաջ իր ներդրումն է ունեցել այս կարևոր ենթաճում՝ լատինական թվիսթ։

bottom of page